Geld vervliegt, als je mensen vervoert

vrij naar: ‘Time flies when you’re having fun!’

Na vier, vijf dagen niet vliegen zijn een viertal airlines kennelijk al zodanig in de financiële problemen geraakt, dat staatssteun nodig lijkt te zijn. En tegelijkertijd krakeelt de Tweede Kamer dat de NS en ProRail samen €1.338mrd hebben ‘zoekgemaakt’. Twee verschillende organisaties in het (personen)vervoer, met één gemeenschappelijk kenmerk. Ziet u het verband?

In rap tempo ‘vervliegt’ er in de vervoerssector op de een of andere manier geld... Het zou flauw zijn om IJsland, via het Icesave-debacle gecombineerd met de vulkanische erupties als financiële Bermuda-driehoek aan te wijzen, maar zolang niet blijkt dat de NS haar €2mrd (€1,338mrd inclusief rente) bij Landsbanki/Icesave had gestald, en vervolgens is kwijtgeraakt, zal verder gezocht moeten worden. Daarom eerst de essenties van beide zaken kort, en helder op een rijtje.

Vijf dagen niet vliegen betekent ruwweg een omzetverlies van nog geen 1,5% (5 dagen : 365 dagen, uitgaande van gelijkmatig verdeelde omzet, geen seizoenspiek etc.). Dit op basis van de veronderstelling dat niets (noch mensen, noch goederen) van wat in die vijf dagen vervoerd had zullen worden alsnog vervoerd zal gaan worden. Naar alle waarschijnlijkheid zullen de komende dagen/weken de getroffen airlines op wel meer dan 100% vliegen, waardoor ze hun omzet verlies gedeeltelijk goed kunnen maken. Het vervelende voor de airlines is natuurlijk dat de kosten tijdens de no-fly-periode grotendeels doorlopen (bemanningen, opvang van passagiers), waardoor het omzet verlies rechtstreeks het resultaat benadeeld. Aannemende dat een airline een nettowinst gerealiseerd zou hebben van bijvoorbeeld 4%, en dat de kosten tijdens vijf dagen niet vliegen met vijftig procent stijgen, dan betekent impliceert het dat 1,5% van de kosten (5/365e) met 50%, wat betekent dat de totale kosten 0,75% eenmalig met stijgen. Oorspronkelijk was er dan een omzet van 100 met totale kosten van 96 wat tezamen een winst van 4% oplevert. In de situatie na de vulkaanuitbarsting gaat de omzet naar 98,5 en de kosten naar 96,72 (i.e. 96 * 1,0075) wat nog steeds een nettowinst oplevert van 1,78%. Dat is inderdaad meer dan een halvering van het nettoresultaat, maar niet een aanleiding om in de problemen te komen. En dan is er rekening gehouden met zowel een kosten stijging van 50%, als het volledige omzetverlies, wat een behoorlijk pessimistisch scenario is. Dit alles nog los van het feit dat dit zou impliceren dat de desbetreffende airline geen enkele financiële reserve (lees: eigen vermogen) heeft om een dergelijke tegenslag op te kunnen vangen. Dit alles kan niet anders impliceren dan dat een dergelijk ‘bedrijf’ sowieso geen bestaansrecht heeft, dus is staatssteun is in geen geval op z’n plaats. Overigens is die staatssteun er impliciet wel, doordat de hogere kosten meer aftrek voor de vennootschapsbelasting opleveren, maar dat wordt gemakshalve even buiten beschouwing gelaten.

Hoe het dan wel kan dat het na een vijftal dagen zo slecht gaat . . .? Of hebben de airlines gewoon een ‘gelegitimeerde oorzaak’ gevonden om bij de staat aan te kloppen voor een financiële injectie, waarover geen verantwoording behoeft te worden afgelegd over de besteding vanwege mogelijkerwijs concurrentiegevoelige informatie die dat met zich mee zou kunnen brengen? Zodra het geld binnen is, kunnen de airlines opgelucht adem halen, en rustig doorgaan met hun ondoelmatige spielereien, naar het prachtige voorbeeld van de NS/Prorail.
Of zou de overheid door de binnen FENS ‘kwijtge(r/m)aakte’ €2mrd eindelijk wakker zijn geworden, en fondsen alleen ter beschikking stellen onder de strikte voorwaarde dat er tijdig, volledig en transparant (. . .juist en betrouwbaar beeld. . .) gerapporteerd wordt? Dat wil toch elke aandeelhouder, lees: eigenaar (sic!)?
Alle politici die nu moord en brand schreeuwen omdat de NS/Prorail niet rapporteren hebben natuurlijk op een verschrikkelijke manier boter op het hoofd. Als je pas tien jaar nadat je iemand geld ter beschikking hebt gesteld er achter komt dat je eigenlijk wel wat informatie zou willen over wat ie met dat geld gedaan heeft, tja . . . Ben je dan niet een beetje laat? Had dat niet eerder, of van te voren moeten vragen? En dan, zodra afspraken niet nagekomen worden, hard ingrijpen? Maar nee hoor, we laten alles lekker aanmodderen, en als het ons vanwege een crisis goed uitkomt om een zondebok voor ‘verloren geld’ aan te wijzen, gaan we moord en brand schreeuwen over de NS/Prorail. En dat terwijl deze politici het kwijt(m/r)aken zelf willens en wetens hebben laten gebeuren!

Langzamerhand komt het hele plaatje boven water. Airlines hebben goed gekeken naar hun concullega-vervoerders bij de NS en willen ook ‘speelgeld’ van de overheid, en vinden in IJslandse vulkaanuitbarstingen een perfecte aanleiding om het BISA-fonds in het leven te roepen: Bijdrage Incompetentie Stimulering Airlines. En de NS/Prorail? Die lachen in hun vuistje, sowieso zijn de media nu een beetje vertroebeld door vulkaanasnieuws, waardoor het FENS verhaal niet meer bovenaan de agenda staat, en als de NS/Prorail inderdaad geen Icesave-rekening hadden, hebben ze nog wel wat geld achter de hand om advocaten in te huren, die er nog heel lang voor kunnen zorgen dat de NS/Prorail de overheid geen informatie over de besteding van het geld hoeven te geven.